Vào lúc 1 giờ 5 phút thứ 3, ngày 23 tháng 4 năm 2013, hãng tin tức AP từ Washington tung lên Twitter tin giật gân “2 vụ nổ lớn ở nhà Trắng và Tổng thống Barack Obama đã bị thương”. Nhưng nó không có thật – tài khoản của AP đã bị xâm nhập bởi một nhóm tin tặc tình nghi tự xưng là "Đội quân điện tử Syrian" – nhưng chỉ trong vài mili giây, tin này đã thu hút được sự chú ý của các hệ thống giao dịch bằng máy tính ở Wall Street.
Xem thêm : 10 biểu đồ hiển thị siêu năng lượng khi giành được thông tin trước thị trường trong tích tắc
Hãy quên Gordon Gekko. Những nhà đầu tư theo trường phái cũ dường như đang bị thay thế bởi những chuyên gia toán học- những người đang sử dụng siêu máy tính để đánh bại thị trường. Vậy tài chính định lượng tốt hay xấu?
Vào lúc 1 giờ 5 phút thứ 3, ngày 23 tháng 4 năm 2013, hãng tin tức AP từ Washington tung lên Twitter tin giật gân “2 vụ nổ lớn ở nhà Trắng và Tổng thống Barack Obama đã bị thương”. Nhưng nó không có thật – tài khoản của AP đã bị xâm nhập bởi một nhóm tin tặc tình nghi tự xưng là "Đội quân điện tử Syrian" – nhưng chỉ trong vài mili giây, tin này đã thu hút được sự chú ý của các hệ thống giao dịch bằng máy tính ở Wall Street.
Được lập trình để quét duyệt các từ hay các cụm từ trên trên mạng có thể ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán, những cổ máy không suy nghĩ lập tức bắt được tin đó với các từ khóa “Obama”,”vụ nổ”,”nhà trắng” và thực hiện khối lượng giao dịch lớn. Chỉ trong vòng vài giây, chỉ số Dow Jones hạ 140 điểm và hơn 200 tỷ đô la Mỹ đã bị bay sạch.
Vài phút sau đó, các báo cáo đã chỉ ra đó là giả tạo và thị trường nhanh chóng trở lại mức điểm như trước khi có tin đồn. Nhưng đối với nhiều người, việc một tin tức giả mạo có thể ảnh hưởng to lớn đến thị trường tài chính thật đáng kinh ngạc. Như vậy ai đang điều khiển Wall Street? Con người hay máy tính?
Nếu bạn nghĩ là con người, bạn đã lỗi thời rồi. Trong suốt thập kỷ vừa qua, công nghệ đã phát triển trên sàn giao dịch. Kiểu Gordon Gekko ngày xưa với mái tóc chải ngược ra sau đã bị thay thế bởi những siêu máy tính mạnh mẽ đến mức không thể tin được với khả năng phân tích số lượng lớn thông tin và mua bán chỉ trong nháy mắt. Ngày nay, nếu bạn ghé thăm một sàn giao dịch, thay vì đụng phải người đàn ông với cà vạt lỏng lẻo đang la hét trong điện thoại, bạn sẽ nhìn thấy hàng dài những người đang ngồi trước màn hình máy tính, yên lặng ngồi theo dõi các giao dịch thực hiện bởi máy tính.
Khoảng 70% những lệnh mua hay bán trên Wall Street giờ bị thay thế bởi phần mềm, và những nhà thiên tài toán học có nhiệm vụ viết chương trình, là những người thông minh nhất trên sàn giao dịch. Đây là kỉ nguyên của thuật toán.
Những nhà toán học bắt đầu thâm nhập vào thế giới tài chính vào cuối những thập niên 60. Edward Thorp, một giáo sư toán của trường đại học California, xuất bản cuốn sách vào năm 1967 có tên là “Đánh bại thị trường”, trong đó tác giả trình bày hết sức rõ ràng những cách anh ta kiếm tiền trên thị trường chứng khoán, tất cả dựa vào hệ thống mà anh ta đã nghĩ ra để đánh bại sòng bài. Và hệ thống đó đã thành công và buộc các sòng bài phải thay đổi luật chơi và cuốn sách “Đánh bại thị trường” – sẽ làm một việc là bán tất cả các cổ phiếu và trái phiếu với 1 mức giá và mua chúng lại với giá thấp hơn – (bán khống) minh chứng cho sự sáng tạo. Vào năm 1974, Thorp thành lập qũy đầu tư gọi là Princeton/Newport Partners và tiếp tục càn quét thị trường.
Edward Thorp, giáo sư toán học, người 'đánh bại thị trường'
Tại thời điểm đó, triển vọng nghề nghiệp cho các nhà khoa học giảm xuống đột ngột. Từ năm 1969, chính phủ Mỹ đã cắt giảm các chương trình cho nhà khoa học và chuyển sang cho chiến tranh ở Việt Nam.
“Một thế hệ các nhà vật lý đã tốt nghiệp cao học ra đi với tấm bằng Tiến sĩ để tham gia vào thị trường việc làm đầy cạnh tranh”, James Owen Weatheral- tác giả cuốn Vật lý tài chính- giải thích. Họ phải kiếm sống và nhìn thấy cơ hội kiếm tiền ở Wall-street, nên rất nhiều người chuyển sang ngành tài chính.
Thời kỳ Liên minh Xô Viết sụp đổ đã tạo ra làn sóng các nhà khoa học Warsaw Pact đổ vào nước Anh. Những nhà khoa học đã mang những phương pháp luận mới dựa vào việc phân tích dữ liệu và tin tưởng rằng, việc sử dụng những máy tính có thể dự đoán được thị trường. Đó là sự bắt đầu của một hướng mới, phân tích định lượng, và nhà định lượng nổi tiếng nhất trong tất cả là những chuyên gia toán là một người với bộ râu thô kệch và không ưa những đôi vớ ngắn, đó là Jim Simons.
Với những người biết về vật lý, Simons là một huyền thoại sống. Những mảng kiến thức toán học mà ông tạo ra, có tên là 3-dạng Chern-Simon, một trong những yếu tố quan trọng nhất của lý thuyết chuỗi, được gọi là “lý thuyết của vạn vật”. Với học thuật cao, Simons không thuộc dạng người bị cuốn vào môi trường trần tục của Wall Street. Nhưng trong 1982, ông đã thành lập công ty quản lý quỹ Renaissance Technologies đạt được thành công vượt bậc. Quỹ Medallion của công ty này đã kiếm ra được 2,478.6 phần trăm lợi nhuận trong 10 năm đầu, vượt hơn những quỹ đầu tư khác, kể cả quỹ Quantum của George Soros.
.jpg)
Jim Simons quản lí quỹ đầu tư định lượng
Với thành công đó, dựa vào độ phức tạp và bảo mật của thuật toán, tiếp tục trong những năm 2000-2009 và trong suốt vòng đời của quỹ đó, lợi nhuận trung bình của quỹ Medallion là 40% trong 1 năm, làm cho Simons trở thành một trong những người giàu nhất thế giới với tài sản ròng lên tới 10 tỷ đô la mỹ.
Với 200 nhân sự trong công ty, tập hợp trong tòa nhà như pháo đài trên đảo Long, New York, một phần ba trong số đó là tiến sĩ, nhưng không phải tiến sĩ ngành tài chính mà là tiến sĩ ngành vật lý, toán, thống kê. Công ty quản lí quỹ Renaissance này được gọi là “Viện vật lý và toán tốt nhất thế giới” và theo như lời của Weathrall, “tránh tuyển dụng những người có thiện chí dù chỉ một ít tới Wall Street. Tiến sĩ tài chính không cần ứng tuyển; những nhà giao dịch đã từng làm ở ngân hàng đầu tư hay quỹ đầu tư khác cũng không cần ứng tuyển. Bí quyết để thành công của Simon là tránh những chuyên gia tài chính.”
Không có gì là bất ngờ, những nhà giao dịch truyền thống rất ghét nhà định lượng. Họ không chỉ đẩy những nhà giao dịch truyền thống khỏi vị trí hàng đầu trong hệ thống giao dịch, mà còn phá vỡ quan niệm truyền thống xưa. Họ không tỏa sáng được, lúc nào cũng vẫn vậy, như là lúng túng. Người phải làm việc với quỹ đầu tư có chia sẻ trên trang blog của họ: “Khi một trong số họ đón tôi ở lễ tân, tôi nhận ra rằng không nên bắt đầu câu chuyện bằng cách nói về thời tiết như thông thường. Bởi đơn giản, họ sẽ không hiểu. Họ sẽ hiểu bạn đang cố nói về điều gì đó nghiêm trọng về hiện tượng thời tiết. Và tương tự như vậy với những lời bông đùa,..họ thản nhiên không cảm xúc”
Vì vậy, chính xác thì tài chính định lượng làm gì ?
Patrick Boyle và Jesse McDougall điều hành một quỹ đầu tư mà họ có trụ sở đặt tại một ngôi nhà phố Islington. Văn phòng của họ kế bên quán cà phê văn minh yên tĩnh mà chủ quán dường như khiếp sợ với sự xuất hiện của những nhà tư bản hung hăng bên cạnh nhà mình. Khi tôi gặp họ, họ ngồi trong phòng nhỏ có 3 màn hình máy tính. Họ bắt đầu làm việc từ 7h sáng kết thúc lúc 11 tối. “Chúng tôi có màn hình máy tính trong nhà bếp và trong phòng khách.” Boyle, 37 tuổi, chia sẻ. “Vì vậy chúng tôi có thể theo dõi thị trường trong khi đang ăn tối và có thể điều khiển bằng thiết bị điều khiển từ xa nếu chúng tôi ra ngoài vào buổi tối.” Anh ta cho tôi xem biểu đồ kết quả đầu tư của quỹ đầu tư của anh ta. Đường biểu đồ không hề giảm khi phần còn lại của thị trường giảm và tăng nhanh hơn FTSE.
Họ làm điều đó như thế nào?
“Chúng tôi có thể làm điều đó bằng toán.”, anh ta chia sẻ. “Chúng tôi mua dữ liệu thị trường chứng khoán và phân tích nó. Điều đó giống như dự báo thời tiết – chúng ta có thể nói rằng 65% xác suất thị trường sẽ tăng giữa giá mở cửa và giá đóng cửa, như vậy chúng tôi có thể thu được nhiều lợi nhuận hơn những dự đoán cho ra 50%. Theo thời gian, nếu bạn dự đoán ngắn hạn tốt bạn có thể làm ra rất nhiều tiền.
Ai viết ra chương trình máy tính mà ta đang sử dụng ? “Tôi viết” Boyle trả lời. Bạn viết những thứ đó như thế nào ? “một cách chậm rãi”
Việc viết ra một chương trình có thể chậm nhưng tốc độ giao dịch thì cực kì nhanh. Đọc bài báo bên để biết thêm chi tiết Some quants specialise in what is called High Frequency Trading (HFT), bao gồm số lượng giao dịch lớn trong thời gian ngắn. “Trong vài mili giây, giá có thể tăng lên 1 đồng”, McDougall chia sẻ. “Bạn giao dịch trăm ngàn lần với hàng trăm cổ phiếu và bạn sẽ có tiền”
Quỹ phòng ngừa rủi ro của Boyle và McDougall không có giao dịch tần suất cao, vì vậy để tìm hiểu rõ hơn tôi đã gặp Simon Jones, người điều hành công việc định lượng ở một ngân hàng lớn cách đây vài tháng. Anh ta 36 tuổi.
“Kể cả đàn ông và phụ nữ làm việc với tôi đều là đỉnh của đỉnh. Họ đến từ nhiều nước khác nhau: từ Ấn Độ, Nga, Trung Quốc”. Công việc áp lực và cạnh tranh cao. “Ví dụ, tôi để ý thấy rằng, thời điểm Dow tăng điểm thì FTSE cũng tăng điểm.” Jone nói. “Người đầu tiên chú ý đến nó và thực hiện giao dịch, sau đó thu được lợi nhuận, điều đó có nghĩa là họ lấy dữ liệu từ New York đến Luân Đôn và sau đó lấy quyết định của tôi ở bên kia Atlantic và mua FTSE trước người khác.”
Trong trò chơi này, tốc độ là quan trọng và nó dẫn đến cuộc chạy đua giữa các công ty. Cuộc đua tàn khốc tới mức các công ty bắt đầu chuyển máy chủ về gần hơn để tăng tốc độ truyển dẫn.
Trong năm 2010, một công ty gọi là Spread Networks đặt một dây cáp trực tiếp từ NewYork đến Chicago, băng qua dãy núi Allegheny, để giảm thời gian truyền dẫn giữa các sàn chứng khoán 1/1000 giây.
Để có cơ hội để sử dụng thiết bị nhanh tương tự giữa New York và Luân Đôn, ngân hàng Jone phải trả 50 triệu đô. “Điều đó cho chúng tôi nhanh hơn những người khác 6/1000 giây” Jones nói.
Sự tập trung vào khoản lợi nhuận rất nhỏ này đang làm tăng độ biến động.. “Warren Buffett sở hữu nhiều cổ phiếu Cocacola và khi cổ phiếu xuống giá ông ấy nói rằng tôi vẫn giữ cổ phiếu vì tôi nghĩ rằng sẽ tăng trở lại”, Jones nói rằng. “Nhưng một người trong HFT nhận định, tất cả những gì ông ta quan tâm là trong mili giây tiếp theo. Và khi có quá nhiều người bắt đầu hoảng sợ về mili giây tiếp theo đó là lúc bạn bị sập đổ”
Một ví dụ hoàn hảo về sự sụp đổ này xảy ra vào tháng 5 năm 2010. Ngày hôm số lượng giao dịch rất nhiều làm cho phiên giao dịch trực tuyến của sàn chứng khoán New York tạm thời đóng băng và khoảng từ 2h30 đến 3h, chỉ số Dow Jones mất điểm và sau đó đạt lại gần 1 ngàn tỷ đô. Chi tiết trong bài bài báo In what became known as the “Flash Crash”, shares in the management consultancy firm Accenture plummeted to a fraction above zero. Và cổ phiếu Apple tăng lên 100$
“Không ai trong chúng ta biết sẽ làm gì hay chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo” Dave Lauer chia sẻ, một nhà định lượng làm việc trong HFT. “Nó thật là kinh khủng”
Đối với Lauer, vụ sụp đổ Flash Crash là tiếng chuông cảnh tỉnh “Tôi bắt đầu nhận ra cuộc đua trở thành người nhanh nhất đã đưa mọi thứ vào tình trạng dễ vỡ, thiếu chắc chắn” anh ấy nói. Năm tiếp theo, vợ anh ta có thai, điều đó làm anh ta có quyết định lớn “Tôi nhớ lại tôi đã suy nghĩ rằng ‘Làm sao tôi giải thích được cho con cái tương lai của tôi rằng tôi đã làm gì để sống kiếm tiền?” Lauer nghỉ việc và trong năm cuối anh ta nói với ngân hàng Senate rằng hệ thống giao dịch tần suất cao sẽ tạo khủng hoảng thị trường.
Vụ sụp đổ Flash Crash một phần là do chiến dịch “lừa gạt” của HFT, làm cho những lệnh đặt mua hay bán giả mạo để xoá tan mục đích của đối thủ. Vào ngày đó, 19.4 tỷ cổ phiếu được giao dịch, nhiều hơn tổng số được giao dịch vào những năm 60, nhưng hàng trăm triệu cổ phiếu thì thực sự chưa bán, chúng chỉ đơn thuần được giữ vài mili giây vì những nhà giao dịch thăm dò.
Có gì đó sai sót với hệ thống này, cổ máy mà đã mang lại nhiều rủi ro cho lợi nhuận của một vài quỹ đầu tư?. Nó có thể là sự đầu tư về thời gian và kỹ thuật có ý nghĩa? Một thành viên đối tác của Warren Buffett là Charlie Munger, đã mô tả Giao dịch tần suất cao như là “về cơ bản là tội lỗi”. “Tôi nghĩ rằng rất là ngu ngốc khi cho phép hệ thống phát triển mà chỉ có một nửa giao dịch là của một nhóm người ngắn hạn cố gắng lấy thông tin trong 1 phần triệu của nano giây từ người khác,” anh ta phát biểu trong năm nay. “Đó là sự hợp pháp hóa giao dịch trước thông tin.” HFT hoàn toàn không có lợi ích rõ ràng cho mỗi nhà đầu tư – người tiết kiệm trong quỹ lương hưu và chích sách phúc lợi.
Chuyên gia định lượng mà tôi đã gặp không tin vào những gì họ làm nhất thiết là nguy hiểm nhưng họ rõ ràng có sự hoài nghi.
“Vài người xuất phát từ khoa học thuần túy và sử dụng nền tảng toán học để giải quyết những bài toán và nó cho kết quả tốt” Patrick Boyle nói. “Họ nghĩ họ có thể tìm ta được công thức có thể mô tả chuyển động của thị trường một cách hoàn hảo. Đó là triết lý của nhà triết học – đó là điều hoàn toàn không thể ”
Sau 16 năm trong thành phố, Simon Jones giờ đang có kế hoạch đi du lịch. “Một nhà định lượng có thể kiếm tiền hơn 7 con số,” anh ta nói với tôi, “nhưng thỉnh thoảng tôi tự hỏi tôi có góp ích gì cho xã hội không.”
Và anh ta đã kết luận thế nào? Anh ta dừng lại. “Tôi đã làm việc với những người đỉnh của đình” anh ta nói. “Ngân hàng của tôi tuyển dụng những kĩ sư ưu tú nhất, những nhà hóa học và nhà khoa học – và chúng tôi làm việc cùng nhau để giàu có hơn. Ngành công nghiệp hoá học, vật lý và y tế đang xấu đi bởi vì những gì chúng tôi làm, tôi nói với bạn rằng: nếu có hệ thống tiền thưởng tương tự như những gì chúng tôi có trong thành phố để chữa ung thư, chúng ta có thể đã tìm ra cách chữa ung thư”
Tôi cảm thấy buồn và một chút sợ hãi. Vì vậy, tôi hỏi, tài chính định lượng: tốt hay xấu? Jones nhìn tôi và nói rằng, “Con người chỉ tìm ra cách mới để trở nên tham lam.”
Nguồn: THE TELEGRAPH / VnQuants
Phochungkhoan,vn
No comments:
Post a Comment