CDS được phát minh ra năm 1997 bởi Blythe Sally Jess Masters, 1 nhà kinh tế học & là đại bàng về trading commodities của ngân hàng JP Morgan. Tuy tuổi đời còn non trẻ nhưng CDS chiếm khoảng ½ trading volume của thị trường Derivative thế giới. Trước khi có vụ khủng hoảng nợ dưới chuẩn ở Mỹ thì CDS đã rất phổ biến ở Mỹ, người Mỹ trading CDS nhưng cũng ko biết rõ rủi ro của công cụ này là gì (người VN không biết cũng ko có gì lạ
), chỉ biết CDS do AIG đứng ra bảo kê thì mọi người cứ yên tâm mà chiến, không phải lo vỡ nợ. Sau sự sụp đổ của AIG, giới tài chính mới đào sâu mổ xẻ mạng lưới CDS chằng chịt và nhận ra rằng nó là công cụ có rủi ro cao nhất trọng các loại derivatives.Hình vẽ sau đây minh hoạ rõ nét cho khái niệm CDS (chôm từ CFOViet)
Giả sử bạn đã đầu tư 10 tỉ vào trái phiếu của HAG, TT nhà đất đóng băng khiến bạn lo sợ HAG sẽ vỡ nợ. Vậy giờ làm gì? Cách đơn giản nhất là bán mớ Bond đó đi là hết rủi ro. Cách thứ 2 trí tuệ hơn là tìm cách hedging mớ Bond đó bằng cách mua CDS. Hiểu nôn na mua CDS là mua bảo hiểm cho 1 loại tài sản nào đó. Ví dụ công ty bảo hiểm AIG đồng ý bán cho bạn ” bảo hiểm “ cho khả năng vỡ nợ của HAG, 1 ăn 100 chẳng hạn, ko vỡ thì mất phí, lỡ vỡ thật thì ăn tiền bảo hiểm. Chỉ là nôn na giống bảo hiểm thôi, vì đúng bản chất thì khi bạn đến công ty Bảo Hiểm, bạn chỉ mua được bảo hiểm cho tính mạng, tài sản của bạn, chứ không ai bán cho bạn bảo hiểm tính mạng hay bảo hiểm xe máy Babét nhè của bác Minhphc nào đó được. Lỡ bạn mua được bảo hiểm cho tính mạng của tôi, hôm sau ra đường chận giết tôi để lấy tiền từ bảo hiểm thì chết tôi.
Xét về bản chất, CDS giống cá độ hơn. Ví dụ ở 1 trường đua ngựa, có hai tay cờ bạc cá cược, A với B cá với nhau về performance của con ngựa V. A cá với B là nội trong 3 năm tới, thế nào con ngựa V cũng bị ngủm củ tẻo, không đua được nữa. B đồng ý cá với A, 1 ăn 1000. Mỗi tuần, A đặt cược $5 để cá là con ngựa V sẽ bị thương, bị chết, hay vì lý do gì đó không đua được. Nếu quả nhiên vậy, B trả A $5000. Nếu không, tuần sau A lại cá tiếp, lại đặt tiếp $5.
Bây giờ, hãy tưởng tượng bạn là một người không rành về các con ngựa đua. Nhưng bạn quen tay cá cược B. Bạn nhớ là, năm ngoái, anh B chịu cá cược 1 ăn 1000. Tức là trả $5, nếu con ngựa V lăn ra chết, thì B sẽ trả $5000. Nhưng năm nay, anh B chỉ chịu cá cược 1 ăn 100 thôi. Tức là phải trả tới $50, thì nếu con ngựa V chết, B mới chịu trả $5000.
Tức là, giá cá cược với con ngựa V đã tăng, từ 0.1%, lên 1%. Nếu mỗi 0.01% là một “basis point,” thì ta có thể nói, giá cá cược đối với việc con ngựa V có thể lăn ra chết, đã tăng từ 10 basis points, lên 100 basis points.
Giá basis points phản ảnh tỷ lệ nghịch sự tin tưởng của giới cá cược, vào sức khỏe của con V.
Không cần biết gì về con ngựa V, chỉ cần biết giá cá cược với anh B, bạn sẽ biết (gián tiếp) tình trạng sức khỏe của con ngựa.
Nếu hôm qua có tin con V bị nhiễm trùng, chắc hẳn là hôm nay B sẽ không nhận cá 1 ăn 1000 (tức là với giá 10 basis points) mà có thể nhận 1 ăn 100 thôi (giá lên tới 100 basis points). Giá basis point tăng.
Nhưng ngày mai lại có tin con V khỏe lên rồi, thì B lại nhận cá cược 1 ăn 1000 trở lại, tức là với giá 10 basis points. Giá basis point giảm.( Trích dẫn ví dụ của Vũ Quí Hạo Nhiên)
Như vậy, khi CDS càng giảm thì chứng tỏ sức khoẻ của tài sản mình đem ra cá cược đã tốt lên & khả năng vỡ nợ thấp xuống, tốt tốt!
Trở lại với ví dụ về HAG, chúng ta mua bond, cộng với mua 1 CDS bảo hiểm, thuật ngữ nhà nghề gọi là protection buyers. AIG nhận tiền phí & đồng ý trả premium nếu HAG vỡ nợ thật, gọi là Protection seller. Giả sử HAG vỡ nợ, chúng ta mất 10 tỉ nhưng nhờ hedging bằng CDS nên ăn lại được tiền đền bù của AIG để giới hạn thua lỗ.
Investment bank và banks thông thường là NGƯỜI MUA lớn nhất của thị trường CDS,để hedging rủi ro cho khác khoản tiền cho vay, đảm bảo hệ số an toàn vốn...bank chiếm khoản 40% lượng mua CDS trên thế giới hiện nay. Sau đó đến các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư(hedge fund mua CDS nhiều thứ 2, mua 15% lượng CDS), doanh nghiệp, cả chính phủ mua CDS để hedging danh mục trái phiếu doanh nghiệp của mình.
Phía người bán, các công ty bảo hiểm nhân thọ & phi nhân thọ lớn như AIG đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thì trường CDS vì họ chính là người bán CDS cho bà con cô bác nhảy vô mua, ai mua bao nhiêu anh bán bấy nhiêu
Họ là người tạo ra các sản phẩm CDS, tính coi thằng bond này tỉ lệ bảo hiểm bao nhiêu, thằng bond kia tỉ lệ bao nhiêu, tiền thu về đầu tư vào đâu để phòng ngừa rủi ro. Chiến lược chơi và sản phẩm chơi của thị trường CDS rất phong phú. Ví dụ như gom trái phiếu của 5 công ty, 3 tốt 2 xấu vào 1 rổ, bán sản phẩm CDS chung, bà con cứ vào mua, chỉ cần 1 trong 5 công ty này vỡ nợ bà con sẽ ăn 100 tiền, xui xui 2 trong 5 công ty vỡ nợ bà con ăn 200 tiền. Nói ngon vậy chứ đứng ở phía nhà phát hành, tính ra tỉ lệ vỡ nợ của các sản phẩm CDS này, premium bao nhiêu để có lãi & vẫn đảm bảo an toàn là khó gấp trăm ngàn lần định giá doanh nghiệp hay phân tích chứng khoán. Kinh tế Mỹ khuyến khích tiêu dùng, nhà nhà đi vay, người người đi vay để tiêu dùng, từ mua xe, mua nhà đến đi học, kinh doanh đều dùng tiền vay. Khi nền kinh tế ổn định, làm ăn ngon lành thì các con nợ sớm muộn gì cũng trả nợ, chẳng ai xù nợ. Vì vậy các công ty bảo hiểm như AIG tha hồ chứng khoán hoá các khoản vay dưới chuẩn, bán chán chê lại trộn trộn các loại nợ rồi bán bảo hiểm nhặng xị cho các khoản nợ trên. Với 1$ tài sản thật của HAG (ví dụ), có đến 31 người bỏ 1$ ra mua bảo hiểm vỡ nợ cho tài sản đó. Nếu HAG làm ăn ngon lành thì AIG chỉ ngồi đếm tiền phí bảo hiểm. Nhưng nếu HAG vỡ nợ thật thì tỉ lệ cược là 1 ăn 100, AIG phải trả 100*31= 3100$ cho 1$ tài sản HAG. Nếu tính 1 lô 1 tỉ đô thì tiền đâu ra AIG trả? Buộc phải bán tháo tài sản, cổ phiếu ra lấy tiền trả. Và quả tuyết nguyên tử CDS lăn này đã giáng 1 đòn chí tử vào nền kinh tế Mỹ cũng như niềm tự hào về Kĩ nghệ tài chính của US.
Trên đây chỉ là 1 cách hiểu đơn giản về CDS, nếu bạn đọc muốn tìm hiểu sâu hơn hãy tìm đọc bài viết này của Tiến Sĩ Lê Hồng Giang http://kinhtetaichinh.blogspot.com/2008/10/cdo-cds-primer.html
Nguồn: blog Giangle, Vũ Quí Hạo Nhiên
Read more: http://vfpress.vn/threads/cds-mot-cach-hieu-don-gian-ve-credit-default-swaps.4440/#ixzz2gB6smRHh
No comments:
Post a Comment