June 21, 2013

Tài chính hành vi - Cách phân loại nhà đầu tư


bf2

(VFpress.vn) Những thập kỉ gần đây, các chuyên gia tài chính đã cố gắng phân loại nhà đầu tư dựa trên các đặc điểm tâm lý, tính cách thái độ… của họ. Nền tảng kến thức, kinh nghiệm và thái độ của nhà đầu tư đối với rủi ro đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình ra quyết định đầu tư.

1 trong những cách phân loại cũ nhất và phổ biến nhất đó là cách phân loại các nhà đầu tư theo 2 dạng active & passive. Theo Barnewall, nhà đầu tư thụ động là những nhà đầu tư mong muốn sự an toàn nhiều hơn, sợ thua lỗ nhiều hơn so với khả năng tài chính của họ. Nhóm nhà đầu tư này thường bao gồm các luật sư, giám đốc của những công ty lớn, kế toán viên, bác sĩ & các hộ kinh doanh nhỏ. Sự thiếu thông tin & kiến thức về kinh tế tài chính khiến cho họ sợ đầu tư thua lỗ hơn so với khả năng chịu đựng rủi ro của họ. Ngược lại, nhà đầu tư năng động là những người có khả năng chịu đựng rủi ro cao & thích mạo hiểm hơn so với việc chỉ lựa chọn các cổ phiếu an toàn. Những nhà đầu tư này thường rất tự tin vào kiến thức, kinh nghiệm đầu tư của mình và thích tự nghiên cứu để ra quyết định đầu tư chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào tư vấn của chuyên gia.
Dựa 1 phần vào kết quả nghiên cứu của Barnewall(1987), Bailard, Biehl, và Kaiser (BBK) đã phân loại nhà đầu tư cá nhân theo 2 trục: mức độ tự tin & cách thức hành động. Từ mô hình như hình vẽ, BBK phân nhà đầu tư thành 5 loại:

bf1

Mạo hiểm: (Adventurer) nhà đầu tư thuộc loại này thích 1 danh mục tập trung, bỏ trứng vào cùng 1 rỗ vì họ tin vào bản thân & quyết liều ăn nhiều. Chính sự tự tin này khiến họ thường tự chọn cổ phiếu & khiến cho nhiều chuyên viên tư vấn, môi giới không ăn được phí tư vấn từ họ.

Chạy theo đám đông: (Celebrity) nhà đầu tư này là người rất máu đầu tư nhưng không tự tin. Vì vậy họ thường đầu tư theo các cổ phiếu hot hiện tại, có nhiều cao thủ bơm thổi, hoặc nghe tin có đội lái lái con nào thì theo con đó. Đây không phải là tích cách thường thấy của 1 nhà đầu tư thành công.

Chủ nghĩa cá nhân: (individualist) họ rất tự tin & mua bán với sự cẩn trọng. Nhà đầu tư loại này hiểu mối quan hệ giữa rủi ro và lợi nhuân, thường tự mình nghiên cứu đầu tư và ít mắc sai lầm hơn nhà đầu tư mạo hiểm. Họ thường đa dạng hoá danh mục của mình & sẽ bán sạch cổ phiếu khi có hiện tượng bong bóng giá tài sản bị thổi lên quá cao. Các nhà đầu tư chuyên nghiệp phải có tính cách này mới sống lâu được trên thị trường. Chỉ cần ăn ít thôi, nhưng mà ăn hoài, ổn định năm này qua năm khác.

Quá thận trọng: (Guardian) quá cẩn thận & sợ hãi là đặc tính của nhóm nhà đầu tư này. Những người lớn tuổi thường nằm trong nhóm này. Họ cần bảo vệ thành quả lao động, kiếm dòng tiền ổn định hơn là mạo hiểm đầu tư vào các cổ phiếu hot. Ngoài ra, các nhà đầu tư mới vào thị trường với quá ít kiến thức & kinh nghiệm cũng thường rơi vào nhóm quá thận trọng (lí thuyết là vậy, nhưng có lẽ ở VN những người mới gia nhập thị trường thường liều nhất :D )

Trung lập: (straight arrow) Rất nhiều nhà đầu tư thường nằm trong loại này. Họ không quá tự tin, cũng ko quá sợ hãi, kiến thức kinh nghiệm vừa vừa. Họ có 1 số đặc điểm của nhóm này trộn lẫn 1 số đặc điểm của nhóm khác, nhìn chung là những nhà đầu tư trung bình, có kiến thức & 1 chút tự tin, nhưng vẫn chưa đủ tiêu chuẩn để nhảy sang nhóm individualist.

Còn bạn? Bạn đang thuộc nhóm nào trong 5 nhóm trên?
Đứng dưới góc độ đầu tư chuyên nghiệp, Individualist là nhóm tốt nhất & đảm bảo sống thọ lâu dài với thị trường. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư không đủ thời gian và năng lượng để trang bị kiến thức, kinh nghiệm nhằm mục tiêu sinh nghề tử nghiệp với công việc đầu tư. Vì vậy, nằm ở nhóm Trung Bình cũng đã là rất tốt, vừa đảm bảo đồng vốn của mình không quá rủi ro, vừa có thể học hỏi & nếu may mắn thì kiếm ăn tốt từ thị trường. Còn nếu bạn đang nằm trong 3 nhóm còn lại thì cũng không phải thảm hoạ gì. Ai cũng có những thiếu sót về kiến thức, kinh nghiệm, tâm lý & cần phải có thời gian nếm đòn bầm mình bầm mẩy từ thị trường thì mới lớn lên & tăng level được. Chúc các bạn trước mắt đầu tư trăm trận không thua, học tập rèn luyện dần để sớm đạt cảm giới individualist, có thể kiếm tiền ổn định từ TTCK.

No comments:

Post a Comment